Καρκίνος του μαστού

• 1 στις 8 γυναίκες θα νοσήσει κατά την διάρκεια της ζωής της.
• Στην Ελλάδα κάθε χρόνο έχουμε 5.000 νέες περιπτώσεις.
• Μόνο στο 10% των περιπτώσεων υπάρχει κληρονομικότητα.
• Πολύ πιο συχνός σε γυναίκες >50 ετών.

Οι θάνατοι από καρκίνο μαστού μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια λόγω της έγκαιρης διάγνωσης με απεικονιστικές μεθόδους. Νέα φάρμακα έχουν ενταχθεί τα τελευταία χρόνια που έχουν ως αποτέλεσμα την σημαντική μείωση υποτροπής του νοσήματος μετά από το χειρουργείο και την αύξηση της επιβίωσης ακόμη και σε μεταστατικό στάδιο.

Η θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι σήμερα εξατομικευμένη.
Κάθε πάσχουσα  γυναίκα είναι διαφορετική, κάθε πάσχουσα  γυναίκα έχει μια διαφορετική ασθένεια.

Παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή της θεραπείας και την πρόγνωση είναι το στάδιο της νόσου (αρχικό ή μεταστατικό), η έκφραση ή όχι οιστρογονικών υποδοχέων (ER) και του γονιδίου HER2 από τα καρκινικά κύτταρα.

• Ηλικία: αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος μετά τα 50
• Εμμηναρχή πριν τα 12
• Εμμηνόπαυση μετά τα 55
• Άτεκνες γυναίκες
• Ορμονοθεραπεία μετά την εμμηνόπαυση
• Κατάχρηση Αλκοόλ
• Καθιστική ζωή
• Χρήση αντισυλληπτικών
• Προκαρκινικές καταστάσεις του μαστού (in situ καρκίνωμα)

Τις περισσότερες φορές ο καρκίνος του μαστού βρίσκεται σε έλεγχο ρουτίνας με μαστογραφία ή όταν μια γυναίκα ψηλαφήσει ένα ανώδυνο οζίδιο στο μαστό της. Αν και συνήθως οι όζοι στον μαστό είναι καλοήθεις, αν υπάρχει υποψία για νεοπλασία θα χρειαστεί μικροσκοπική ανάλυση του ιστού για την οριστική διάγνωση.

Ο πιο σωστός τρόπος είναι η βιοψία του μαστού με κόπτουσα βελόνη (core biopsy) που πραγματοποιείται με καθοδήγηση από υπερηχογράφημα.
Γίνεται με τοπική αναισθησία.

Μετά την διάγνωση και πριν το χειρουργείο ακολουθεί πλήρης απεικονιστικός έλεγχος, για τον αποκλεισμό μεταστατικής νόσου.

Η ακτινοθεραπεία συμβάλει στην μείωση της  πιθανότητας τοπικής υποτροπής μετά το χειρουργείο. Έχει προληπτικό χαρακτήρα. Επιβάλλεται να γίνεται μετά από χειρουργείο διατήρησης στήθους. Έχει αποδειχτεί ότι, εάν το χειρουργείο με διατήρηση στήθους ακολουθείται από ακτινοθεραπεία του υπολειπόμενου μαστού, το αποτέλεσμα είναι ισοδύναμο της μαστεκτομής.

Σκοπός της είναι η μείωση του κινδύνου υποτροπής και θανάτου για γυναίκες που εκφράζουν οιστρογονικούς υποδοχείς (ER+), χορηγείται μετά την χημειοθεραπεία (αν έχει προηγηθεί). Τα φάρμακα που χορηγούνται είναι οι αναστολείς αρωματάσης ή η Ταμοξιφένη. Η διάρκεια της χορήγησής τους καθορίζονται από τον κίνδυνο υποτροπής και συνήθως είναι από 5-10 χρόνια.

Σκοπός της είναι η μείωση του κινδύνου υποτροπής. Χορηγείτα πριν ή μετά από το χειρουργείο και εφόσον κρίνεται απαραίτητη από την βιολογία του όγκου ή μετά από διενέργεια ειδικών γονιδιακών τεστ που αξιολογούν το πιθανό όφελος της χημειοθεραπείας.

Οι βασικές ενδείξεις για χημειοθεραπεία είναι:

• διηθημένοι μασχαλιαίοι λεμφαδένες σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
• όταν το επιβάλλει το αποτέλεσμα του γονιδιακού τέστ
• όταν δεν εκφράζονται οιστρογονικοί υποδοχείς
• όταν διαπιστώνεται υπερέκφραση του γονιδίου HER2.

Εδώ και μερικά χρόνια έχει ενταχθεί στις θεραπευτικές μας δυνατότητες. Πρόκειται για νέα θεραπεία που διεγειρει το ανοσοποιητικό μας ώστε να μπορέσει να εξουδετερώσει τα καρκινκά κύτταρα. Σε αρχικό στάδιο δίδεται σε γυναίκες που δεν εκφράζουν οιστρογονικούς υποδοχείς σε συνδυασμό με την χημειοθεραπεία.

Μεταξύ 25-40, κλινική εξέταση από ειδικό ιατρό κάθε 1-3 χρόνια.

Για γυναίκες >40 ετών, ετήσια μαστογραφία και κλινική εξέταση από ειδικό ιατρό.

Αξιολόγηση του γενετικού κινδύνου σε υγιείς γυναίκες για ανάπτυξη καρκίνου μαστού θα πρέπει να γίνεται όταν:

• Υπάρχει συγγενής με γνωστή μετάλλαξη σε κάποιο γονίδιο.
• Υπάρχουν 2 συγγενείς με καρκίνο μαστού στην οικογένεια, ο ένας να έχει διαγνωσθεί σε ηλικία<50 ετών.
• 1 συγγενής πρώτου ή δευτέρου βαθμού με διάγνωση σε ηλικία < 45 ετών.
• Υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια που να περιλαμβάνει τουλάχιστον 3 διαγνώσεις από τις ακόλουθες κακοήθειες: μαστού, παγκρέατος, ενδομητρίου, παχέος εντέρου, στομάχου, θυρεοειδούς, νεφρού, εγκεφάλου, λευχαμίας.

Κριτήρια για έλεγχο μετάλλαξης γονιδίων BRCA1/BRCA2 σε γυναίκες που έχουν νοσήσει:

• Όταν υπάρχει γνωστή μετάλλαξη BRCA σε άλλο μέλος της οικογένειας.
• Όταν έχει γίνει διάγνωση σε ηλικία <45 ετών.
• Όταν έχει γίνει διάγνωση σε ηλικία<50 ετών με ένα ή παραπάνω συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνο μαστού, παγκρέατος ή προστάτη.
• Ανεξαρτήτως ηλικίας όταν υπάρχει 1 κοντινός συγγενής που έχει πάθει καρκίνο μαστού σε ηλικία<50, ή 2 κοντινοί συγγενείς με καρκίνο μαστού ή 1 συγγενής 1ου βαθμού με καρκίνο ωοθηκών, ή 1 συγγενής 1ου βαθμού με καρκίνο παγκρέατος ή προστάτη που νόσησε σε ηλικία<50.
• Όταν υπάρχει διάγνωση τριπλά αρνητικού (ER-,PR-,HER2-) καρκίνου σε ηλικία<60 έτη.